مدیریت فضای مجازی در خانواده

از زمانی که اینترنت وارد فضای زندگی و محیط خانه و خانواده شده تا امروز علی الرغم تمام محاسن و مزایای آن ،  دغدغه ها و نگرانی های بسیاری  را بر خانواده ها تحمیل کرده است.
به دلیل ویژگی های خاص فضای مجازی و نو بودن این پدیده، بسیاری از والدین فرصت یا امکان و توان کافی برای شناخت دقیق این فضا و کاربردهای آن را بدست نیاورده اند.

عدم آشنایی مناسب آنها با این فضا و در مقابل استفاده روزمره نوجوانان و جوانان حتی کودکان از این فضا باعث شده است که یک فضای محرمانه و خصوصی در داخل خانه برای فرزندان ایجاد شود و آنها بدون دغدغه و بدون احساس وجود ناظر بیرونی به سایت های مختلف در این فضا دسترسی داشته باشند .

متاسفانه  بعضاً به دلیل شرایط سنی و شخصیتی و کنجکاوی فرزندان   متأثر از فضای ناسالم در اینترنت میگردند..

همه میدانیم که گسترش فضای مجازی در حوزه خانواده، آسیب ها و چالش های متعددی را بدنبال داشته است، ازجمله این آسیب ها میتوان به کاهش نقش خانواده به عنوان مرجع، کاهش ارتباط والدین با فرزند، از بین رفتن حریم بین فرزندان و والدین و ایستادن در برابر بزرگان و.. اشاره کرد.

بپذیریم که رشد تکنولوژی و فناوری، شکاف عجیبی بین نسلها ایجاد کرده است.
بماند مسائلی چون ناپایداری ازدواج ها، تغییر الگوی همسر گزینی، نداشتن مهارت هایی برای ازدواج، افزایش روابط دختر و پسر در زمان نامزدی بدون عقد، بالا رفتن سن ازدواج و افزایش تنوع طلبی و…که خود  جای بحث دیگری دارد.

مدیریت فضای مجازی از مسائلی است که به تعبیر مقام معظم رهبری در همه کشورهای دنیا انجام می شود. هرچند متاسفانه در کشور ما عده ای به رها بودن فضای مجازی افتخار می‌کنند..!!که موضوع بحث ما نیست.

آنچه مهم است نهاد خانواده یکی از محورهای مهم زندگی ماست و باید دقت کرد تا دستخوش آسیب های ناشی از تاثیر فضای مجازی نگردد، چرا که فضای مجازی دامنه های وسیع و گسترده ای دارد که همه ابعاد زندگی را در بر می گیرد.

فضای مجازی تهدید یا فرصت؟!

اینکه فضای مجازی فرصت بسیار ارزشمندی برای دسترسی به اطلاعات و نیاز روز جامعه ماست بر کسی پوشیده نیست و شاید در عصر ارتباطات و فناوری و انفجار اطلاعات
امری اجتناب‌ناپذیر باشد و به صراحت می‌توان گفت که حذف فضای مجازی از زندگی میسر نیست اما مخاطرات و آسیب های اجتماعی آن نیز غیر قابل انکار است که البته همه ما بر آن واقفیم.
ابتدا باید خانواده ها و والدین در مواجهه با فضای مجازی ، راه منطقی و درستی را انتخاب کنند چرا که حساسیت های کاذب و عدم برخورد مناسب با فرزندان باعث خواهد شد آنها به هر طریقی راه خود را پیدا کنند و به گونه ای وارد این فضا شوند که ما اصلاً نتوانیم متوجه آن شویم.
توجه داشته باشیم فضای مجازی فقط تلگرام ،اینستاگرام و فیس بوک و واتساپ و.. نیست بلکه این فضا دائما در حال تغییرات بوده  و ابعاد گسترده تری پیدا می‌کند.
والدین ما باید درک درستی از فضای مجازی داشته باشند و کاملا با ظرفیت ها و چالش های فضای مجازی آشنا شوند و به نوعی ساده تر باید زیست با آن را تمرین و تجربه کنند.
بچه‌های امروز همچون والدین خود نیستند. والدین به فضای مجازی مهاجرت کرده اند  ولی فرزندان  در این فضا رشد می‌کنند  و متعلق به نسل فضایی نو هستند و در نتیجه با والدین  متفاوتند و شرایط خاصی دارند.
والدین ناچارند به شناخت و مهارت برابر برسند، یعنی به همان اندازه که بچه‌ها بلدند والدین نیز یاد بگیرند چرا که اگر کمی از آنها عقب تر باشند نمی‌توانند درک شان کرده و با آنان ارتباط برقرار نمایند..

هرچند باید از سوی متولیان امر فرهنگی و آموزشی، فرهنگ سازی متناسبی از فنآوری اطلاعات در فضای مجازی صورت پذیرد و با برگزاری جلسات آموزشی حتی در مدارس و دانشگاه‌ها استفاده صحیح از ظرفیت های رسانه های دیداری و شنیداری و مزایا و معایب فن‌آوری‌های جدید را تشریح کنند و قوانین سختگیرانه تری جهت برخورد با مجرمان جرایم اینترنتی وضع نمایند اما این اقدام نافی اقدامات خانواده نیست..

والدین باید وقت بیشتری را با فرزندان خود در فضای بیرون از خانه داشته باشند و به نوعی وقت آنان را در فضای حقیقی پر نمایند.
باید بین فضای مجازی و حقیقی توازن ایجاد کرد، بردن بچه‌ها به گردش و تفریح یا سرگرم کردن آنها به فعالیتهای ورزشی و بازیهای فکری راه کار مناسبی برای ایجاد این توازن است.

ارتباط عاطفی با بچه‌ها توسعه داده شود و به ابعاد معنوی که در گذشته بیشتر در خانواده ها حاکم بود توجه شود.
ساخت و پخش فیلم و سریال هایی با موضوع اینترنت و مزایا و معایب آن از رسانه ملی بسیار تاثیرگذار خواهد بود و به نظر می رسد در کتب درسی دانش آموزان نیز باید به این موضوع مهم پرداخته شود